ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΟ
Μια ακύρωση των αξιών που πρεσβεύει η Δύση και οι πολίτες της
Ο Σταυραετός του Αετοχωρίου Θράκης, Μιχάλης Χαραλαμπίδης έφυγε ξαφνικά απ` τη ζωή αφήνοντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Υπήρξε οραματιστής, ιδεολόγος, διορατικός, ένας πολιτευτής που διέρρηξε τα πλαίσια της κοινοτυπίας και αφοσιώθηκε στην ανάδειξη του Ελληνιστικού πνεύματος διαχρονικά μέσα και έξω από την μητροπολιτική Ελλάδα. Ήταν ο ενσαρκωτής του σοσιαλιστικού ήθους, υπόδειγμα πολιτικού ανδρός, ήταν ο Άνθρωπος.
Ο Καποδίστριας συμπέρανε από την ιστορικότητα της αλήθειας το εξής: “Ο άνθρωπος πεθαίνει, το έργο του μένει“.
Το μήνυμά σου Μιχάλη, το κατέγραψε ανεξίτηλα η ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.
Μόνο εμείς δεν το κατανοήσαμε, εμείς δεν το μετρήσαμε, εμείς δεν το ενστερνιστήκαμε καθολικά, εμείς οι ακροατές του ποντιακού ελληνισμού. Ούτε καν προσπαθήσαμε.
Δυστυχία και ντροπή μας.
Αγαπητέ μας Μιχάλη, πορεύεσαι το αιώνιο ταξίδι σου, μας αφήνεις όμως μια πολύτιμη κληρονομιά. Τα λόγια είναι περιορισμένα για να την περιγράψουν σ’ αυτόν τον αποχαιρετισμό. Μας φώτιζες και μας έδινες απλόχερα τις γνώσεις και τις ιδέες σου αλλά εμείς ήμασταν ανώριμοι να τις αγκαλιάσουμε.
Ένιωθα την πικρία σου, ανήμπορη να σου προσφέρω παρηγοριά, κάθε φορά που ήσουν αόρατος στα προσκλητήρια των προβεβλημένων εκδηλώσεων του ποντιακού ελληνισμού.
`Κι κόφτ` ατς` μου έλεγες και διασκέδαζες την απογοήτευσή σου.
Στις 24.02.2020 στο Μόναχο, στη σημαδιακή πλέον για εμάς ημερομηνία, στην κηδεία του φίλου και συναθλητή σου Γιώργου Τσορακλίδη ήσουν παρών. Σε παρουσίασα σαν την ψυχή του ποντιακού ελληνισμού. Ήταν μια δημόσια εξομολόγησή μου που ελαφραίνει τις δικές μου τύψεις.
Η απώλειά σου, Μιχάλη Χαραλαμπίδη, σηματοδοτεί τη δύση μιας εποχής κοσμογονίας στα κοινά και την πολιτική συγκρότηση των Ελλήνων, ιδιαίτερα του ποντιακού ελληνισμού.
Μας φέρνει ακόμη μπροστά σε όσα δεν έγιναν από αυτά που οραματίστηκες, αυτά που θα έκαναν τους Έλληνες και ειδικά τον ποντιακό ελληνισμό υπερήφανο.
Ανέδειξες όλα τα σημαίνοντα θέματα επικαιρότητας της Ελλάδας, ειδικά το δικό μας, την αναγνώριση της Γενοκτονίας στον Πόντο, στην πολιτική και κοινωνική του διάσταση. Μας έβγαλες από την αφάνεια και έδωσες φωνή στους νεκρούς μας, που δεν μπορούν πλέον να μιλήσουν.
Η απώλειά σου οδυνηρή, συγκλονίζει τους συγγενείς σου, αλλά και τη μεγάλη μας ποντιακή οικογένεια. Για τo κοινό των Ποντίων ήσουν ο φίλος, ο δάσκαλος, ο συνεργάτης, ο δημοκράτης, ο αγωνιστής. Ήσουν ο αυστηρά ακέραιος, ο ανιδιοτελής και αδέκαστος πολιτικός. Τόσες αρετές συγκεντρωμένες στο πρόσωπό σου είναι πολύ δύσκολο να τις αντιληφθεί και να τις αντέξει κανείς. Νιώθαμε περηφάνια για τους αγώνες και το ήθος σου. Με τη διορατικότητά σου όχι μόνο σε ό,τι αφορά τις νέες γενιές του ποντιακού ελληνισμού, αλλά και της Ελλάδας, επαληθεύεσαι κάθε μέρα.
Δεν σου εύχομαι καλό παράδεισο, γιατί είμαι σίγουρη “πως ο Θεός έχει μεγάλη εμπιστοσύνη σ ’εσένα“.
Ήσουν μπροστά από την εποχή σου και γι΄ αυτό δεν μπορούσαμε να σε καταλάβουμε.
Μην ξεχνάς πως το σύνδρομο φόβου, “χαμένες Πατρίδες“, εμάς του απόγονους των Γενοκτοννημένων μας ακολουθεί μόνιμα. Αυτό το τραύμα θα διαιωνίζετε και στις επόμενες γενεές, όπως απέδειξαν με έρευνα, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και ψυχίατροι. Γι΄αυτό οι απόγονοί στην αγωνία που έχουν μέσα τους, να προφυλάξουν τις χαμένες πατρίδες από τη λησμονιά, δεν έχουν σταθερά ορθή κρίση. Βλέπουν παντού εχθρούς.
Νομίζαμε ότι οι οραματισμοί σου ήταν ανεδαφικοί και ριψοκίνδυνοι. Ίσως ήταν αυτοί οι λόγοι που δεν υπήρξαμε τακτικοί ακροατές και συνεργάτες σου.
Άλλωστε εμείς ήμασταν και θα είμαστε Ομοσπονδίες, Σύλλογοι, σφραγίδες. Δημιουργήσαμε αυτές τις μικρές πατρίδες υποκατάστατο των χαμένων. Αλλά μπερδέψαμε τον εθελοντισμό με τον παραγοντισμό. Σε αυτές τις μικρές πατρίδες, ενώ έπρεπε να βρίσκεσαι μόνιμα να αγορεύεις και να καθοδηγείς, δεν σου επιτρεπόταν και προτιμήσαμε κάτι άλλο, χορόν και πισίν. Δεν κατανοήσαμε τους ευφυείς οραματισμούς σου, διότι ήσουν σίγουρα 50 χρόνια μπροστά. Μας διερμήνευες τη βασική σκέψη του πολίτη και εμείς αναρωτιόμασταν πότε θα αρχίσει το μουχαμπέτι (γλέντι). Αγκάλιαζες με στοργή και καρτερία την ανεπάρκειά μας, αγκαλιάζαμε με αγνωμοσύνη και αδιαφορία τα σοφά σου λόγια. Ζητάμε συγγνώμη και χαμηλώνουμε το βλέμμα με σεβασμό μπροστά στο μεγαλείο της προσωπικότητάς σου.
Για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων, ευτύχησες να δεις τους αγώνες σου πολλών χρόνων, όταν άρχισαν να καρποφορούν. Πρώτα τον Σεπτέμβρη του 2006, όταν το Ευρωκοινοβούλιο, στην Έκθεσή του για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ, την κάλεσε να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυρίων και των Ελλήνων του Πόντου. Ήταν το όραμά σου και βρήκε δικαίωση. Αλλά προηγήθηκες και ήσουν πρωτοπόρος γιατί με δική σου εισήγηση στη Βουλή των Ελλήνων ψηφίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1994 η πράξη γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου «ως προς την αναγνώριση και ως προς την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ημέρας Μνήμης».
Κατόπιν, τον Δεκέμβρη του 2007, ευτύχησες, όταν η Διεθνής Ένωση των Επιστημόνων για Γενοκτονίες (IAGS: International Assoziation of Genocide Scholars) αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Τρία χρόνια μετά, την αναγνώρισε το Σουηδικό Κοινοβούλιο. Τελευταία, τον Απρίλη του 2015, όταν ο Πρόεδρος της Γερμανίας Joachim Gauck μας έδωσε ταυτότητα και όνομα, “die Pontos Griechen“.
Μοιράστηκες μαζί μας τη μεγάλη σου απογοήτευση, όταν στις 2 Ιουνίου 2016 η κεντρική γερμανική Βουλή με την “Armenier Resolution“ αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων και Ασσυρίων, ενώ οι Έλληνες του Πόντου αναγράφτηκαν ως “die Anderen“, (Οι άλλοι ).
Τότε, ζήσαμε μια τραγική στιγμή καθώς οι πρόγονοί μας, οι οποίοι πριν 100 χρόνια έχασαν την πατρίδα τους, έξαφνα έχασαν και το όνομά τους. Πώς να ξεχάσουμε την πίκρα που βιώσαμε; Εσύ όμως, δε σταμάτησες να πιστεύεις πως οι δυσκολίες μάς δυναμώνουν. Δεν πτοήθηκες. Έκανες νεύμα να συνεχίσουμε με περίσσια επιμονή και αυταπάρνηση.
Έφυγες και μας άφησες μόνους. Μας άφησες με τις ενοχές να μας κυνηγούν σαν Ερινύες γιατί ούτε σε κατανοήσαμε ούτε σε ακολουθήσαμε. Μας άφησες να ζούμε καθημερινά εκείνα για τα οποία εσύ πριν 30 χρόνια μας προειδοποίησες. Ακόμη έρχεται σ’ εμάς ο απόηχος του μνημειώδη λόγου σου στο 6ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996. Μίλησες για τη συρρίκνωση στις περιφέρειες και του πληθυσμού. Επίσης για τη μεγάλη οικονομική καταστροφή. Την οποία οι πολιτικοί μάς παρουσίαζαν σαν ανάπτυξη. Και το μεγάλο οικονομικό χρέος που έκρυβαν κάτω από το χαλί. Μας πιάνει πανικός στην ιδέα πως σίγουρα θα μας έρθουν μπροστά όσα ακόμη προέβλεψες.
Γιατί δεν μας γύρισες την πλάτη, όπως έκανες και στο Κόμμα/Κίνημα, το ΠΑΣΟΚ, που ανέστησες. Για να σε θυμηθούμε και στο Μόναχο τον Αύγουστο του 1974, (φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια), να είσαι από τότε πρωτοπόρος μέσα στην επταμελή ομάδα που συνέγραψε την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ.
Κι εμείς στα δικά μας δύσκολα, δεκαετίες αργότερα, σίγουρα θα σε διαγράφαμε, πράγμα που δεν τόλμησε να πραγματοποιήσει για σένα ο μεγάλος Ανδρέας Παπανδρέου. Η ακεραιότητα του χαρακτήρα σου παρέλυσε ακόμη και αυτόν τον μεγάλο πολιτικό Άνδρα, για να προχωρήσει στη διαγραφή σου. Αποχώρησες αργότερα, το 1999, μετά από πολλή σκέψη και βλέποντας πως τα οράματά σου δεν μπορούσαν εκεί να ευοδωθούν.
Μιχάλη, ήσουν και θα παραμείνεις μοναδικός δάσκαλος, έντιμος φίλος, ακέραιος συνεργάτης, ο ανιδιοτελής αγωνιστής για τη δικαίωση της Ποντιακής Μνήμης. Γονατίζουμε με ευλάβεια στον νεκρό σου. Σημάδεψες μια εποχή με τους αγώνες σου. Σου δίνουμε την υπόσχεση πως θα συνεχίσουμε συνεπείς στις αξίες σου και την αλληλεγγύη που μαζί οικοδομήσαμε. Είσαι μέσα στις καρδιές μας και θα παραμείνεις για πάντα ο φάρος μας, ένα ανεκτίμητο υπόδειγμα συνοδοιπόρου, ένας φύλακας της ιερής Μνήμης των προγόνων μας.
Λαφρύν να εν το χώμα ‘ς.
Σε ευχαριστούμε που μας άφησες και ένα αξιόλογο συγγραφικό έργο στα Ελληνικά, Αγγλικά και Ιταλικά.
Το όραμά σου για τη δημιουργία μιας πόλης στη Θράκη, που θα ονομαζόταν Ρωμανία, ενώ ήταν τόσο απαραίτητο, ήταν για μας ασύλληπτο. Ευχόμαστε να έρθουν οι άλλοι καιροί των ειρηνικών επαναστάσεων, προμάχων των ανθρώπινων αξιών και των πορισμάτων του ήθους και των αρετών που ευαγγελίστηκες. Σε τέτοιους καιρούς θα χτισθούν οι Ρωμανίες του μέλλοντος, Μιχάλη.
Για τούτους τους καιρούς θα παραμείνουμε στις επάλξεις. Στο μεγάλο χατίρι της Μνήμης σου.
Με εκτίμηση και άπειρο σεβασμό
Αναστασία Κασαπίδου Dick
Συντονίστρια της Διαρκούς Επιτροπής της Ο.Σ.Ε.Π.Ε. για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.