Μόναχο: ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ 

Επιμέλεια: Βασίλης Καραμαγκιόλης

Στις 9 Ιουνίου, πριν από 85 χρόνια, η κατασκευαστική εταιρεία Leonhard Moll ξεκίνησε την κατεδάφιση της Παλαιάς Κεντρικής Συναγωγής στην Herzog-Max-Straße (Maximiliansplatz, σήμερα Lenbachplatz) για λογαριασμό της ναζιστικής κυβέρνησης. Η συναγωγή ήταν η πρώτη στη Γερμανία που καταστράφηκε πέντε μήνες πριν από τα πογκρόμ του Νοεμβρίου. 

Ο Αδόλφος Χίτλερ παρακολούθησε μια εκδήλωση στο Künstlerhaus στην πλατεία Lenbachplatz στις 7 Ιουνίου. Στη συνέχεια, διέταξε προσωπικά την κατεδάφιση της γειτονικής συναγωγής. Στις 8 Ιουνίου, η Εβραϊκή Κοινότητα έλαβε την εντολή να πουλήσει αμέσως το ακίνητο στην πόλη έναντι του καθορισμένου τιμήματος των 100.000 μάρκων του Ράιχ (που ισοδυναμεί με λιγότερο από 480.000€ σήμερα), καθώς επρόκειτο να κατασκευαστεί εκεί ένας χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Η κατεδάφιση άρχισε την επόμενη ημέρα - τα έξοδα επιβάρυναν την εβραϊκή κοινότητα. Το κτίριο θα έπρεπε να είχε εξαφανιστεί μέχρι την "Ημέρα της Γερμανικής Τέχνης" στις 8 Ιουλίου. Το βράδυ της 8ης Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε μια γρήγορα οργανωμένη τελευταία τελετή. Ούτε οι εκκλησίες ούτε οι πολίτες του Μονάχου ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την κατεδάφιση.

Η συναγωγή είχε παραμείνει όρθια μόλις 50 χρόνια. Σχεδιάστηκε από τον Albert Schmidt, ο οποίος ήταν επίσης ο αρχιτέκτονας π.χ. της Lukaskirche ή του Löwenbräukeller. Η περίφημη οικοδομή στην πλατεία Lenbachplatz είχε παραγγελθεί προσωπικά από τον βασιλιά Λουδοβίκο Β΄. Η συναγωγή εγκαινιάστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1887. Ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στη Γερμανία με θέσεις για περίπου 1000 άνδρες και 800 γυναίκες.

Από το 1969, ένα μνημείο του Herbert Preis στην Herzog-Max-Straße μνημονεύει την κύρια συναγωγή του Μονάχου.

Η νέα κεντρική συναγωγή

Από τα εγκαίνια της Συναγωγής Ohel-Jakob στις 9 Νοεμβρίου 2006, η Εβραϊκή Κοινότητα Μονάχου και Άνω Βαυαρίας προσφέρει ξεναγήσεις στη νέα κύρια συναγωγή της. Η Συναγωγή Ohel-Jakob (σκηνή του Ιακώβ) είναι ένα αριστούργημα σύγχρονης (ιερής) αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά νέα κτίρια συναγωγής στην Ευρώπη.

Το ανεξάρτητο σπίτι του Θεού στην πλατεία του Αγίου Ιακώβου στέλνει ένα ορατό μήνυμα: Ο Ιουδαϊσμός έφτασε και πάλι στο κέντρο της πόλης και της κοινωνίας.

Έτσι, η μετακίνηση της εβραϊκής κοινότητας από μια πίσω αυλή συναγωγής στην καρδιά του Μονάχου αποτέλεσε συμβολικό ορόσημο στην εβραϊκή ιστορία της Γερμανίας.

Η συναγωγή αποτελεί το εντυπωσιακό σημείο ενός σύγχρονου συνόλου κτιρίων που περιλαμβάνει επίσης το Εβραϊκό Μουσείο και το κοινοτικό κέντρο. Το κέντρο ενώνει όλα τα εβραϊκά ιδρύματα που προηγουμένως ήταν διασκορπισμένα σε όλη την πόλη, όπως το νηπιαγωγείο, το σχολείο, η διοίκηση, το ραβινείο, το πολιτιστικό κέντρο και το κέντρο νεολαίας, το εστιατόριο kosher Einstein, καθώς και αίθουσες αντιπροσώπευσης και εκδηλώσεων.

#niewieder

Εικόνα 1: Άποψη της κύριας συναγωγής το 1887 από την πλατεία Maximiliansplatz (σήμερα Lenbachplatz). Μπροστά το Herzog-Max-Brunnhaus και στο βάθος η Frauenkirche.

Εικόνα 2: Κατεδάφιση της συναγωγής 1938

Εικόνες:  Stadtarchiv /Αρχείο της πόλης του Μονάχου