Ομιλία του Νικόλαου Μπελιά, Συμβούλου ΟΕΥ Α' (Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων)  του Γενικού Προξενείου Μονάχου με αρμοδιότητα στα κρατίδια της Βαυαρίας και Βάδης Βυρτεμβέργης στην ψηφιακή εκδήλωση «Greek Exports Forum & Awards 2020» που έγινε στις 20.01 με θέμα «Έρευνα και Καινοτομία σε Βαυαρία και Βάδη Βυρτεμβέργη: η μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία του αύριο», 

Θα ήθελα και εγώ καταρχήν να ευχαριστήσω τους διοργανωτές της σημερινής ψηφιακής μας εκδήλωσης και ιδιαίτερα τους οικοδεσπότες μας τον κ. Ουζούνη και τα στελέχη της Ethos Media.

Το θέμα της παρέμβασής μου είναι η έρευνα και καινοτομία σε Βαυαρία και Βάδη-Βυρτεμβέργη και το πως αντιμετωπίζουν στα δύο αυτά κρατίδια της Νότιας Γερμανίας, που αποτελούν την περιφέρεια αρμοδιότητας του Γραφείου μας, τη μετάβαση στην ψηφιακή οικονομία του αύριο.

Η Βαυαρία και η Βάδη-Βυρτεμβέργη, που έχουν πρωτεύουσα το Μόναχο και τη Στουτγάρδη αντίστοιχα, αποτελούν το επίκεντρο της βιομηχανικής ισχύος της Γερμανίας και της περίοπτης θέσης που κατέχει στις διεθνείς αγορές.

Πράγματι, η Βαυαρία και η Βάδη-Βυρτεμβέργη είναι τα πιο πλούσια και βιομηχανικά αναπτυγμένα κρατίδια της Γερμανίας.

Το κατά κεφαλή ΑΕΠ είναι 48.300 ευρώ στη Βαυαρία και 47.300 στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, είναι δηλαδή σημαντικά υψηλότερο από το μέσο όρο της Γερμανίας που φθάνει τα 41.300 περίπου ευρώ.

Εκείνο όμως που είναι εντυπωσιακό είναι η συμβολή του βιομηχανικού τομέα στο ΑΕΠ που φθάνει το 27,3 % στη Βαυαρία και σε ύψος ρεκόρ 31,8 % στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, τη στιγμή που ο μέσος όρος στη Γερμανία είναι 23 %, στην Ευρωπαϊκή Ένωση περί το 15 % και 9,5 % περίπου στη χώρα μας.

Το Μόναχο και η Στουτγάρδη συγκαταλέγονται στις μεγαλύτερες βιομηχανικές μητροπόλεις της Ευρώπης. Η Άνω Βαυαρία κατέχει την πρώτη θέση στην κατάταξη διεθνούς ανταγωνιστικότητας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ η Στουτγάρδη είναι η πιο αναπτυγμένη βιομηχανικά μητρόπολη της Ευρώπης, αφού η συμβολή της βιομηχανίας στην εγχώρια προστιθέμενη αξία φθάνει στο ύψος ρεκόρ του 40 %.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η Βαυαρία έθεσε ως στόχο τη μετεξέλιξη της σε μια οικονομία high tech.

Σήμερα η Βαυαρία κατέχει την πρώτη θέση στην Ευρώπη στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ρομποτικής, μηχανοτρονικής και βιομηχανικών αυτοματισμών και μία από τις πρώτες σε νέα υλικά, νανοτεχνολογία και τεχνολογίες προστασίας περιβάλλοντος.

Η Βαυαρία διαθέτει πολυάριθμες νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις και 17 ισχυρά και άριστα οργανωμένα clusters ανά κλάδο παραγωγής, τα οποία αναπτύσσουν σημαντική διεθνή δραστηριότητα.

Ο κλάδος ITC αποτελεί βασικό πυλώνα της βαυαρικής οικονομίας και επιταχύνει την αποτελεσματική διάχυση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας σε όλο τον παραγωγικό ιστό του κρατιδίου.

Υπολογίζεται ότι στον τομέα ITC δραστηριοποιούνται 20.000 βαυαρικές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν 300.000 εργαζόμενους. Οι σημαντικότεροι κλάδοι είναι του λογισμικού και της μικροηλεκτρονικής, ενώ παράλληλα ιδιαίτερη άνθηση παρουσιάζουν οι κλάδοι ψηφιοποίησης της παραγωγής, τεχνητής νοημοσύνης, κυβερνοασφάλειας, διαδικτύου των πραγμάτων, ηλεκτρονικής υγείας και ψηφιοποίησης στον τομέα της ενέργειας.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτες είναι οι εξαγωγικές επιδόσεις της βιομηχανίας που φθάνουν τα 204 δις στη Βάδη-Βυρτεμβέργη και τα 190 δις στη Βαυαρία. Παρά το μεγάλο μέγεθος της εσωτερικής αγοράς, οι εξαγωγές καλύπτουν το 55 % του κύκλου εργασιών της βιομηχανίας στη Βάδη και το 53 % στη Βαυαρία, το υψηλότερο δηλαδή ποσοστό μεταξύ των 16 γερμανικών κρατιδίων.

Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών οφείλεται στους μεγάλους βιομηχανικούς ομίλους που έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεθνείς αγορές.

Στην Βαυαρία και τη Βάδη-Βυρτεμβέργη έχουν την έδρα τους 13 από τα 30 blue chips του γερμανικού Χρηματιστηρίου, μεταξύ των οποίων πολυεθνικοί κολοσσοί όπως η BMW, Audi, Siemens, MAN, Daimler Mercedes, Bosch, Bayer, SAP, Allianz, MBB, Adidas και άλλες.

Σημαντικό ρόλο όμως έχουν και οι λεγόμενες Mittelstand, οι μικρομεσαίες δηλαδή, για τα γερμανικά δεδομένα, επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων υπάρχουν οι αποκαλούμενοι «κρυφοί πρωταθλητές», εξειδικευμένες δηλαδή εταιρείες που απευθύνονται στη διεθνή αγορά και βρίσκονται στην παγκόσμια πρωτοπορία στον τομέα ειδίκευσης τους.

Η εξαιρετικά αναπτυγμένη βιομηχανία στη Βαυαρία και τη Βάδη-Βυρτεμβέργη χαρακτηρίζεται από την οργανική της διασύνδεση με εταιρείες παροχής τεχνικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών προς επιχειρήσεις, τόσο σε επίπεδο ανάθεσης σε εξωτερικούς παρόχους τμημάτων της παραγωγικής διαδικασίας, όσο και συνοδευτικών υπηρεσιών και παροχών, οι οποίες προωθούν και πλαισιώνουν τα παραγόμενα αγαθά.

Παράλληλα, η στενή συνεργασία με ερευνητικούς φορείς και ιδρύματα, τοπικές και περιφερειακές αρχές και Επιμελητήρια, αλλά και η συνέργεια με ένα πυκνό δίκτυο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, υπεργολάβων, προμηθευτών και εταιριών παροχής υπηρεσιών, μέσω υπεργολαβιών, παραγγελιών και αναθέσεων σημαντικών κρίκων της παραγωγικής αλυσίδας, ενισχύει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και διαχέει την καινοτομία σε όλο τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας.

Όπως όλοι γνωρίζουμε, το Made in Germany έχει καθιερωθεί διεθνώς ως εγγύηση ποιότητας και τεχνολογικής υπεροχής τόσο σε καταναλωτικά αγαθά, όσο και στον κεφαλαιουχικό εξοπλισμό.

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Γερμανία, στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης της περιώνυμης 4.0, είναι να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της στις διεθνείς αγορές, επισπεύδοντας την ψηφιοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, προκειμένου να καλύψει το έδαφος που έδειξε να χάνει τα τελευταία χρόνια σε ορισμένους τομείς έναντι ανταγωνιστών της από ΗΠΑ, Κίνα και άλλες χώρες.

Στόχος συνεπώς της κυβέρνησης και των επιχειρηματικών φορέων, τόσο στη Βαυαρία όσο και στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, είναι να συνδυάσουν τη μακρά παράδοση βιομηχανικής αριστείας και απαράμιλλα υψηλής ποιότητας, με τις νέες τεχνολογίες ψηφιοποίησης της παραγωγής, ώστε να διαφυλάξουν τη θέση της εγχώριας βιομηχανίας στην κορυφή της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας.

Στο πλαίσιο αυτό, κυβέρνηση και επιχειρηματικοί φορείς επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στη μετάβαση στα «έξυπνα εργοστάσια» του αύριο.

Στις νέες αυτές πρότυπες μονάδες, μέσω της αυτόματης και διαδραστικής σύνδεσης μηχανών, συσκευών μέτρησης, οργάνων ελέγχου και αισθητήρων θα επιτυγχάνεται ο ιδανικός συνδυασμός ανάλωσης υλικών, κατανάλωσης ενέργειας και βέλτιστου χρόνου λειτουργίας των μηχανών, για την παραγωγή εξατομικευμένων προϊόντων.

Το ζητούμενο, με άλλα λόγια, της βιομηχανίας 4.0 είναι η μετάβαση από την απρόσωπη μαζική παραγωγή του χθες στην ευέλικτη και αενάως αναπροσαρμοζόμενη και αυτορυθμιζόμενη παραγωγική διαδικασία, η οποία χαρακτηρίζει το «έξυπνο» εργοστάσιο του αύριο.

Στο πλαίσιο αυτό, ένα πλήθος δράσεων και πρωτοβουλιών συντείνουν στη διάχυση τεχνολογιών αιχμής σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες καλούνται να μετάσχουν σε ενημερωτικά εργαστήρια, εκδηλώσεις προβολής και πιλοτικά προγράμματα για θέματα όπως διαδραστικός σχεδιασμός, διαδίκτυο των πραγμάτων, ρομποτική, αυτόματη επεξεργασία εικόνων.

Καθοριστικός παράγοντας της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της Βαυαρίας και Βάδης-Βυρτεμβέργης είναι το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό των δαπανών που αφιερώνουν για έρευνα και ανάπτυξη νέων προϊόντων και καινοτόμων τεχνολογικών διαδικασιών.

Οι εξαιρετικές επιδόσεις της Βαυαρίας και της Βάδης-Βυρτεμβέργης στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης απεικονίζονται ανάγλυφα στις διαφάνειες που ακολουθούν.

Όπως δείχνει η διαφάνεια 1, στη Βάδη-Βυρτεμβέργη αντιστοιχεί το 28 % και στη Βαυαρία το 18,8 % των συνολικών δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη στη Γερμανία. Με σύνολο 28 και 17,8 δις ευρώ αντιστοίχως τα δύο κρατίδια της Νότιας Γερμανίας καλύπτουν δηλαδή αθροιστικά το ήμισυ σχεδόν των συνολικών δαπανών ύψους 100 δις της Γερμανίας για έρευνα και ανάπτυξη.

 

Όπως φαίνεται στη διαφάνεια 2, οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη στη Βάδη-Βυρτεμβέργη ανέρχονται στα 5,6 % του ΑΕΠ, που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό μεταξύ των 97 περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πιθανόν στον κόσμο. Το αντίστοιχο ποσοστό στη Βαυαρία ανέρχεται σε 3,1 %, έναντι 3 % κατά μέσο όρο στη Γερμανία και 2,2 % για το σύνολο της Ε.Ε.

 

Αξιοσημείωτο είναι, όπως βλέπουμε στη διαφάνεια 3, Βαυαρία και Βάδη-Βυρτεμβέργη κατέχουν τις δύο κορυφαίες θέσεις, σε σύνολο 78 κρατών και περιφερειών της Ε.Ε. στο δείκτη ευρωπαϊκής καινοτομίας (innovation index) που καταρτίζεται με βάση ένα σύνθετο σύστημα πολυπαραγοντικών κριτήριων.

 

 

Δεν είναι συνεπώς τυχαίο ότι το ήμισυ περίπου των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατατίθενται στη Γερμανία προέρχονται από επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα της Βαυαρίας και Βάδης-Βυρτεμβέργης.

Στη Βάδη-Βυρτεμβέργη, για παράδειγμα, αντιστοιχούν 133 καταθέσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ανά 100.000 κατοίκους ετησίως, αριθμός διπλάσιος από το μέσο όρο της Γερμανίας και τετραπλάσιος από το μέσο όρο της Ε.Ε.

Το θεσμικό πλέγμα υποστήριξης της ερευνητικής δραστηριότητας στη Βάδη-Βυρτεμβέργη περιλαμβάνει:

9 διεθνούς φήμης πανεπιστήμια με μακρά παράδοση θεωρητικής και εφαρμοσμένης έρευνας

7 ανεξάρτητα ερευνητικά κέντρα που λειτουργούν στο πλαίσιο πανεπιστημιακών ιδρυμάτων

8 κλαδικά και επαγγελματικά ερευνητικά κέντρα που αποβλέπουν κυρίως στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων

14 ινστιτούτα Fraunhofer

2 ερευνητικά κέντρα του δικτύου Helmholtz που ειδικεύονται στη θεμελιώδη έρευνα και τη μεταφορά τεχνολογίας

Ίδρυμα Steinbeis, το οποίο διαθέτει 300 κέντρα μεταφοράς τεχνογνωσίας και διάχυσης καινοτομιών για την υποστήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων

 

Αντίστοιχοι φορείς λειτουργούν και στη Βαυαρία.

Οι σημαντικότεροι τομείς όπου διοχετεύεται η χρηματοδότηση για έρευνα και ανάπτυξη αφορούν την τεχνητή νοημοσύνη, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ρομποτική, μηχανοτρονική, ψηφιοποίηση και βιομηχανικοί αυτοματισμοί, βιώσιμη κινητικότητα, μετάβαση στην πράσινη οικονομία, βιοτεχνολογία και ιατρικό εξοπλισμό.

Κλείνοντας, θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ συνοπτικά και στις δυνατότητες διμερούς συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας.

Βασικός μας στόχος πρέπει να είναι η διασύνδεση του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας και νεοφυούς τεχνολογικής επιχειρηματικότητας με τα αντίστοιχα οικοσυστήματα Βαυαρίας και Βάδης-Βυρτεμβέργης, προκειμένου να αξιοποιηθούν συνέργειες και να προκύψουν συνεργασίες σε ερευνητικό και επιχειρηματικό επίπεδο.

Το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο οργάνωσε ήδη πρόσφατα ψηφιακή επιχειρηματική αποστολή ελληνικών start-up επιχειρήσεων στη Βόρεια Ρηνανία και θα πρέπει να αναλάβει ανάλογες πρωτοβουλίες και στη Νότια Γερμανία που διαθέτει, όπως είδαμε, ισχυρό υπόβαθρο σε τομείς υψηλής τεχνολογίας.

Επισημαίνουμε ότι διαθέτουμε ως χώρα ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Εκατοντάδες έλληνες επιστήμονες και ερευνητές εργάζονται και κατέχουν συχνά σημαντικές θέσεις σε ερευνητικά ιδρύματα καθώς και σε καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις στα κρατίδια αρμοδιότητας μας, αλλά και σε ολόκληρη τη Γερμανία, και μπορούν να αποτελέσουν μια φυσική γέφυρα για διασύνδεση με ελληνικές επιχειρήσεις και φορείς.

Το Γραφείο μας έχει ήδη αναπτύξει πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση αυτή, με τη συνεχή χαρτογράφηση των ελλήνων επιστημόνων και ερευνητών και τη συστηματική συνεργασία με clusters, Επιμελητήρια και φορείς όπως ο Δήμος Μονάχου.

Τον Οκτώβριο του 2019, το Γραφείο μας σε συνεργασία με το Δήμο Μονάχου, οργάνωσε εκδήλωση ενημέρωσης και δικτύωσης με θέμα «Έλληνες επιχειρηματίες στο Μόναχο».

Στη συνέχεια, με πρωτοβουλία του Γραφείου μας, από τις αρχές του περασμένου έτους, δημιουργήθηκε ένα Δίκτυο ελλήνων επιχειρηματιών και στελεχών επιχειρήσεων, το οποίο έχει ήδη 100 περίπου μέλη, μεταξύ των οποίων μεγάλος αριθμός επιστημόνων και ερευνητών.

Το Δίκτυο αυτό είναι ιδιαίτερα δραστήριο, έχει ήδη διοργανώσει 3 εκδηλώσεις και προγραμματίζει τη διοργάνωση το επόμενο τετράμηνο 2 διαδικτυακών θεματικών συζητήσεων με αντικείμενο την ηλεκτροκίνηση (με αφορμή και τις πρόσφατες γερμανικές πρωτοβουλίες στη χώρα μας) και την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων.

Στα τέλη Οκτωβρίου του 2020, εξάλλου, το Γραφείο μας διοργάνωσε, σε συνεργασία με το Δίκτυο που προαναφέραμε και το Δήμο Μονάχου, ψηφιακή εκδήλωση με συμμετοχή 15 ομιλητών υψηλού επιπέδου, με θέμα «έλληνες επιστήμονες και ερευνητές που εργάζονται σε τομείς υψηλής τεχνολογίας στη Βαυαρία».

Παράλληλα, το Γραφείο μας πρότεινε τη διοργάνωση ελληνοβαυαρικού επιχειρηματικού Φόρουμ στον τομέα IT και ψηφιοποίησης, σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Μονάχου και το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο.

Η εκδήλωση αυτή έχουμε προτείνει να πραγματοποιηθεί τέλη Ιουνίου (μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ή και με φυσική παρουσία, εφόσον το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες) στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση που θα πραγματοποιηθούν στο Μόναχο.

Για να έχει επιτυχία η εκδήλωση αυτή, και η διοργάνωση B2B συναντήσεων, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η συμμετοχή, από ελληνικής πλευράς, νεοφυών και καινοτόμων επιχειρήσεων, τεχνοβλαστών (spinoff) επιλεγμένων ερευνητικών κέντρων, φορέων υποστήριξης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Προς τούτο, προσβλέπουμε στη συνδρομή της ΓΓ Έρευνας και Καινοτομίας, της Β8 Δ/νσης και όλων των άλλων αρμόδιων φορέων.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.